Museum Singer Laren ontdekt bijzonder schilderij van Whistler
Hoe ontdek je ineens zo’n meesterwerk?
‘Toen ik hier zeven jaar geleden begon als directeur heb ik eens goed rondgekeken in het depot, waar het grootste deel van de collectie hangt. Daar was één schilderij bij, een meisjesportret van James Abbott McNeill Whistler (1834 – 1903), dat ik heel bijzonder vond. Ik kwam erachter dat het schilderij hier in 1956 kwam toen de Amerikaanse Anna Singer het museum stichtte. Het portret is daarna afgekeurd door een expert uit Glasgow, Prof. Margaret McDonald. Zij uitte twijfels over de echtheid van het schilderij. Er was iets in haar gezicht en dat liet me niet meer los, dus schakelde ik Prof. Wallert in, hoogleraar technische kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en conservator bij het Rijksmuseum.’
Links: onderzoeksfoto, onderlaag roze jurk met witte strik, rechts: Symhony in white. The Girl in the muslin Dress door James Abbott McNeill Whistler
Hoe constateerde hij dat het toch om echte Whistler ging?
‘Toevallig hangt er ook een Whistler in het Rijksmuseum. Wallert nam verfmonsters om de schilderijen te vergelijken. Ook konden we doormiddel van röntgen fluorescentie spectometrie door de opperlaag van het schilderij heen kijken. Zo ontdekten we dat het schilderij meerdere onderlagen heeft. De jurk was bijvoorbeeld eerst roze met een grote strik. Dit is typerend voor Whistler, hij zette heel snel schetsmatig iets op het doek en als hij niet tevreden was schilderde hij er weer overheen. Beter onderzoek dan dit is er niet, deze techniek bestaat nog maar enkele jaren. Buiten het verfmonster zijn we er ook achtergekomen dat ons schilderij één van de vijftig doeken is die zijn opgerold uit zijn failliete atelier. Zo konden we het technische aspect ook historisch plaatsen.’
Wat betekent het portret voor u?
‘Wij zijn van oorsprong een Amerikaans museum en als je dan een meesterwerk van de belangrijkste Amerikaanse schilder in huis hebt, is dat een vlag voor de collectie. Vroeger was De denker van Rodin het symbool van het Singer, nu is dat ook Symhony in white. The girl in the muslin dress van Whistler. Ik ben als kunsthistoricus hyper visueel ingesteld, ik herken bijvoorbeeld nog alle gezichten van de kleuterschool. En het gezicht van het meisje op het schilderij bleef in mijn hoofd zoemen.’
Welke tentoonstellingen moeten we nog meer gaan zien?
‘Een must-see is de tentoonstelling Paradijs in de bergen van Kirchner, de belangrijkste Duitse expressionist. Hij bracht het grootste deel van zijn leven door in de Zwitserse Alpen om daar te schilderen. In de zomer kwamen zijn Berlijnse vriendinnen feest met hem vieren. Dat betekent naakt zwemmen in de beek en dit resulteerde in prachtige schilderijen die van 9 december 2015 tot april 2016 te bewonderen zijn.’
De tentoonstelling De hand van Whistler is te zien van 14 oktober t/m 17 januari 2016 in museum Singer Laren.
Door: Liza Sophie de Boer
Lees meer over museum Singer Laren:
- Singer Laren: 'Elke drie maanden een andere winkel'
- Elfduizend bezoekers dromen weg op Salon Residence
