Interview: Xavier Eeckhout over de kunst van het verzamelen

De met zijn gezin in een sfeervol huis in Parijs wonende Xavier Eeckhout is als een van de weinige kunsthandelaren ter wereld gespecialiseerd in dierfiguren. Verzamelaars weten zijn stand op TEFAF Maastricht altijd feilloos te vinden.

Als Residence Eeckhout telefonisch spreekt, is hij druk bezig met de voorbereidingen voor TEFAF Online 2021. De fysieke beurs TEFAF Maastricht vervalt dit jaar vanwege de pandemie, maar de digitale component vindt wel plaats, van 9 tot en met 13 september. Het thema van deze online fair, The Art of Collecting, vindt Eeckhout goed gekozen: hierdoor krijgt elke deelnemer de kans om zowel het unieke verhaal achter een kunstwerk als over de kunst van het verzamelen te vertellen.

Dierensculpturen

‘Het lag niet echt voor de hand dat ik kunsthandelaar zou worden,’ vertelt Eeckhout vanuit zijn sfeervolle woonkamer. ‘Ik ben namelijk niet in een kunstzinnige omgeving opgegroeid. Pas toen ik op mijn achttiende van het Franse platteland naar Parijs verhuisde om in de onroerendgoedsector te gaan werken, begon ik kunst te bestuderen en voor mijzelf kleine objecten te verzamelen.’ Daarbij kwam al snel het accent op dierfiguren te liggen, een voorliefde die is terug te voeren op de boerderij van zijn grootouders. Ook verkende hij als kind graag de bossen te paard.

De objecten verkocht hij in zijn vrije tijd op vlooienmarkten en kleine kunstbeurzen. Toen hij over voldoende kennis en ervaring beschikte, koos Eeckhout in 1990 resoluut voor de kunsthandel. En met succes. Galerie Xavier Eeckhout, sinds 2018 gevestigd in het hart van Saint-Germain-des-Prés, is een begrip onder kenners. Hier, en op internationale kunstbeurzen als TEFAF Maastricht, biedt hij de allermooiste sculptures animalières aan uit de periode 1910-1960, gemaakt door grootheden als Rembrandt Bugatti, Albéric Collin, Roger Godchaux en François Pompon.

‘Dierensculpturen werden lange tijd louter als decoratie beschouwd,’ zegt Eeckhout. ‘Maar die tijd is sinds 2000 definitief voorbij, mede dankzij een spraakmakende tentoonstelling in het Louvre. Sindsdien worden ze in de kunstwereld als een volwaardig specialisme beschouwd. Bovendien is de markt nu internationaler van aard.’ Kochten vroeger bijvoorbeeld Belgen alleen dierensculpturen van Belgische kunstenaars en Fransen alleen van Franse animaliers, tegenwoordig ligt dat anders. Zo bracht een hert van François Pompon maar liefst acht ton op bij een veiling van Drouot in Parijs. ‘Een absoluut record. En dat terwijl de kunstenaar eenzaam in armoede is gestorven. Er was belangstelling vanuit de hele wereld. Ook veilinghuizen als Christie’s en Sotheby’s in New York bieden nu vaak sculpturen van Pompon aan. Enkele jaren geleden was dat ondenkbaar.’

De Parijse kunsthandelaar bewondert François Pompon (1855-1933) zeer. Deze animalier werkte, voordat hij zich volledig aan het genre dierensculpturen kon wijden, onder meer als steenhouwer op de begraafplaats van Montparnasse en als hoofd van het atelier van Auguste Rodin. In 1922 brak hij door op de Salon de Paris met zijn l’Ours blanc (Witte beer). Deze had, heel revolutionair, geen details en een gepolijst oppervlak. Eeckhout: ‘Daarmee heeft Pompon het genre definitief veranderd en werd hij het boegbeeld van de art deco.’

Eclectische smaak

Het appartement van Eeckhout bevindt zich eveneens in Saint- Germain-des-Prés en biedt uitzicht op het Louvre. Hij woont er met zijn vrouw Constance en hun twee jongste kinderen: Aimée van twee en Joseph van zeven. ‘Hier kom ik tot rust.’ Alles bevindt zich op loopafstand: zijn galerie, de veilinghuizen en de grote musea. Maar ook privé biedt het 6e arrondissement hem alles wat een Parijzenaar zich maar kan wensen: een aangename sfeer, mooie parken, galerieën, goede restaurants en cafés waar hij graag met zijn twee oudste dochters Marie en Lucie komt. Foto’s laten zien dat de kunsthandelaar zich thuis met de meest uiteenlopende kunstobjecten omringt. Zo trekt bijvoorbeeld een antiek marmeren beeld op de schoorsteenmantel de aandacht, staat in een halfronde nis een achttiende-eeuwse Japanse wapenuitrusting, hangt boven een opklapbare driezitter van Hermès een modern kunstwerk van François-Xavier Lalanne en verspreidt muurlamp G25 van Pierre Guariche diffuus licht naast een abstract schilderij van Olivier Debré. Vanzelfsprekend staan er verschillende dierensculpturen.

Het hele interieur vormt een elegante, zorgvuldige mix. ‘Ik omring me graag met mooie dingen en heb een eclectische smaak,’ licht Eeckhout toe. ‘Het maakt me niet zoveel uit hoe oud of waardevol een kunstvoorwerp is. Als het mij maar raakt of inspireert, kwaliteit heeft en bijdraagt aan een gastvrije ambiance. Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen al vroeg met kunst in aanraking komen.’

Jong geleerd

Er valt nog iets op: in huize Eeckhout wordt echt geleefd. In de zitkamer staat een trapautootje en zo te zien wordt er vaak voorgelezen. In de eetkamer is de tafel gedekt voor een familielunch en overal staan bloemenboeketten en slingeren boeken rond. Sneuvelt er nooit iets? ‘Zelden,’ antwoordt Eeckhout. ‘Constance en ik leren onze kinderen van jongs af aan dat kunstobjecten mooi, maar ook fragiel kunnen zijn. Dat betekent dat zij er voorzichtig mee moeten omgaan. Met een bal spelen in de woonkamer is verboden, maar mag wel in hun slaapkamer, waar geen kunstvoorwerpen staan. Aimée en Joseph vinden het prachtig dat Constance hen vaak meeneemt naar galeries en musea. Zo komen zij ongedwongen met kunst in aanraking en zullen ze er hopelijk later voor openstaan.’ Daarnaast vindt Eeckhout het belangrijk dat, hoe jong zijn kinderen ook zijn, zij zijn hartstocht voor zijn werk als kunsthandelaar enigszins begrijpen. Dat het daarbij om aaibare, herkenbare dierfiguren gaat, helpt natuurlijk: die spreken kinderen aan. Zoals de duif van Jean Martel op het dressoir, de kraai van François Pompon op de roze salontafel van Yves Klein, en het olifantje van Rembrandt Bugatti op een wandtafel. Eeckhout: ‘Zij zijn verdrietig als ik er een verkoop. Het liefst zouden Aimée en Joseph alles willen houden. En als ik op TEFAF sta, is het traditie dat mijn gezin drie dagen naar Maastricht komt.’

Strenge keuring

Elke kunsthandelaar mag maximaal drie kunstobjecten tonen op TEFAF Online 2021, het liefst met één aaneensluitend verhaal over hun historische of artistieke betekenis. Vanzelfsprekend zijn álle objecten gekeurd. Eeckhout: ‘TEFAF heeft de strengste keuring ter wereld.’ De prijzen variëren zodat online bezoekers, onder wie steeds meer dertigers, kunnen zien dat ze geen miljonair hoeven te zijn om op TEFAF te kopen. Eeckhout koos een bronzen panter (1935) van de Luxemburgse kunstenaar Auguste Trémont (1892-1980), een gipsen eend (1923) en een bronzen parelhoen (1902) van François Pompon. Maar hoewel hij blij is met TEFAF Online 2021, verheugt Xavier Eeckhout zich er nu al op dat hij in maart zijn klanten op TEFAF Maastricht 2022, een jubileumeditie die groots wordt gevierd, weer in levenden lijve in zijn beursstand kan ontvangen. Daar presenteert hij een uiterst zeldzame marmeren sculpture animalière van Pompon, die een ware sensatie zal veroorzaken. xaviereeckhout.com, tefaf.com

TEFAF Maastricht 2022 zal plaatsvinden tussen 13-21 maart 2022, de preview days zijn op 11 en 12 maart 2022.