Laurie Cluitmans wil via de kunst bewustwording creëren van onze relatie met de natuur

Nu alles weer groen kleurt en begint te bloeien, raken we allemaal een beetje in de ban van bloemen en planten. Deze experts kunnen zich écht geen leven zonder indenken. Hoe komt dat? Wat maakt groen zo belangrijk voor ze? Vandaag is Laurie Cluitmans aan de beurt. Zij wil via de kunst bewustwording creëren van onze relatie met de natuur

Het begon allemaal in 2016, toen ze als kunsthistoricus leerde over kunstenaarstuinen en er een prijswinnend essay over schreef. ‘Ik vond het altijd al interessant hoe een tuin een heel andere belevenis van kunst kan opleveren. Het Kröller-Müller bijvoorbeeld was een enorme inspiratiebron, om te zien hoe kunst ook buiten de white cube een bijzondere indruk kan maken. Maar toen ik erachter kwam dat er kunstenaars zijn die een tuin aanleggen en hun eigen werk daarin samenbrengen met het groeien van planten, vond ik dat zo fascinerend dat ik me er helemaal in ben gaan verdiepen.’

Door het perspectief van die kunstenaars groeide Laurie’s liefde voor tuinen verder. Als conservator hedendaagse kunst van het Centraal Museum presenteerde ze in navolging daarvan De botanische revolutie, een tentoonstelling over de tuin als vruchtbare inspiratiebron en barometer van de tijd. Ze stelde vier hoofdstukken samen waarin ze onze relatie met de natuur onder de loep nam, en onderzocht waar die relatie vandaan komt. Onderwerpen als de paradijselijke tuin, de volks- en gemeenschapstuin, de natuur door de lens van de wetenschap en tuinieren in een tijd van klimaatverandering komen voorbij. ‘Met deze tentoonstelling wilde ik onze blik openen. Ten eerste door opnieuw na te denken over de tuin in de beeldtraditie van de westerse kunstgeschiedenis. Daarnaast door aan te tonen hoe de wetenschap onze perceptie stuurt en heel bepalend is geweest voor waar we wel en geen aandacht aan besteden. En door te laten zien aan wie we onze botanische kennis eigenlijk te danken hebben.’

Ja, want ook al houdt Laurie ontzettend van tuinieren – ze heeft zelf een ieniemienie stadspatio waar ze enorm van geniet – belicht ze ook de minder mooie kanten. ‘Wat ik interessant vind, zijn die verschillende lagen. Ik wil blootleggen waar de dingen waar wij ons mee omringen vandaan komen. Je associeert het misschien niet direct met de tuin, maar dat zijn zeker politieke agendapunten. Niet alles is per se onschuldig. De bloemen en planten in onze omgeving zijn vaak het resultaat van de koloniale geschiedenis. Mensen denken al snel dat een tentoonstelling over tuinieren over truttige schilderijtjes van truttige tuintjes gaat, maar het gaat over veel meer.’ 

Politieke agendapunten
Bijvoorbeeld over hoop. Want door haar inmiddels omvangrijke onderzoek naar bloemen, planten en tuinen in de kunst, waar naast deze expositie ook een podcastserie en een prijswinnende publicatie bij hoort, weet ze dat de tuin ook een metaforische betekenis heeft. ‘Je hebt natuurlijk de tuin die ons voedt, maar wat me met name bijblijft, is dat het ook gaat over iets heel moois. In de fotoserie van Henk Wildschut, bijvoorbeeld, zie je dat mensen in vluchtelingenkampen toch een roos willen laten groeien, omdat die schoonheid brengt en doet denken aan thuis. En dat dat net zo belangrijk is voor je levensgeluk, ook al is dat in een heel schrijnende context.’

Hobbyistisch tuinieren
Het tuinvirus laat Laurie in ieder geval voorlopig nog niet los. ‘Het grappige is dat ik na De botanische revolutie dacht dat het wel even genoeg geweest zou zijn met die tuin. Maar ik denk er alweer over om samen met kunstenaars iets te ontwikkelen, ditmaal buiten in een tuinachtige setting. Het heeft nog geen concrete vorm gekregen, maar het is wel iets waar ik in mijn hoofd al mee bezig ben.’ Het zou een volgende stap zijn in haar expertise, maar ook voor de meer hobbyistische benadering van tuinieren staat ze open. ‘Die cultuurhistorische traditie begin ik steeds beter te doorgronden, maar ik zou eigenlijk ook wel graag een cursus tuinieren willen volgen. Zodat ik die kant, dus de botanie, de biologie, ook beter ga begrijpen. Dat zou dan meer voor mezelf zijn, dat hoeft niet per se publiek te worden.’ 

Kijk hier voor meer informatie. 

Residence kan commissie verdienen met links op deze pagina, uiteraard selecteren wij alleen producten die wij zelf ook fantastisch vinden. Lees hier hoe dat werkt.