Residence neemt je mee naar de atelierwoning van designiconen Antti en Vuokko Nurmesniemi

Stoel 004 ontworpen door Antti Nurmesniemi.

Residence bracht op uitnodiging van Helsinki Partners twee dagen door in de Finse hoofdstad Helsinki. Op elke hoek van de straat was prachtig Fins design te bewonderen, waarbij less is more en aardse kleurenpaletten de boventoon voerden.

Het absolute hoogtepunt was bij uitstek de zeer indrukwekkende atelierwoning van interieurontwerper Antti Nurmesniemi (1927-2003) en textielontwerpster Vuokko Nurmesniemi. Residence neemt je mee.

Onder de rook van Helsinki, op een driehoekvormig eiland van in totaal nog geen twee vierkante kilometer omvang, staat het wereldberoemde huis en atelier van de Finse designiconen Antti en Vuokko Nurmesniemi. We hebben het over het eiland dat in de Finstalige volksmond Kulosaari wordt genoemd en in het Zweeds Brändö. Journalisten en interieurliefhebbers van over heel de wereld reizen af naar dit piepkleine eiland om een vleugje op te vangen van het bijzondere leven van dit immers net zo bijzondere stel.

Atelierwoning van Nurmesniemi op het eiland Kulosaari in Helsinki, Finland. Fotografie: Sameli Rantanen/Asun.

De niet-oplettende kijker zou zo aan het huis voorbijlopen. Weggestopt tussen metershoge naaldbomen en dichtbegroeide struiken in een ietwat verlaten gebied dat grenst aan een kleine haven waar voornamelijk lokale hobbyvissers met hun verse vangst van de dag aanmeren. Bij binnenkomst vallen meteen de zeeën aan ruimte op, de metershoge plafonds die lijken te reiken naar de toppen van de omliggende naaldbomen en de bijzondere technische constructie, bedacht door vriend Eero Paloheimo. De verdiepingen staan allemaal in verbinding met elkaar. Dat is niet gek, want in het leven van de Nurmesniemi’s was alles met elkaar verweven. Werk, vrije tijd, vrienden, familie, collega’s, zakelijk en privé: in de atelierwoning, waarvan de bouw in 1975 werd voltooid, kwam letterlijk alles samen.

Antti Nurmesniemi ontwierp stoel 004 in 1980 voor Vuokko Oy en de hanglamp in 1957 voor Artek. Kussens ontworpen door Vuokko Nurmesniemi voor Vuokko Oy. Fotografie: Sameli Rantanen/Asun.

Wintersport
Een paar jaar daarvoor, tijdens een wintersportvakantie in eigen land, zagen Antti en Vuokko in een advertentie in de krant dat er een stuk land verkocht werd op Kulosaari. De ligging was alles waar ze van droomden en ze twijfelden geen seconde. De vakantie werd abrupt afgebroken en ze reden linea recta door naar Kulosaari, waar de deal binnen de kortste keren gesloten was. In de opvolgende jaren heeft Antti elk detail in huis tot in de puntjes uitgedacht en uitgetekend. Zijn droom was een huis waarvan je niet elke dag naar kantoor hoefde te reizen, hij wilde dat alles op één en dezelfde plek plaatsvond. Een soort moderne utopie, zeker voor die tijd. Die zeitgeist zien we ook terug in de woning. Antti Nurmesniemi wilde koste wat kost geen enkele draagmuur, maar koos in plaats daarvan voor een blootgelegde spatconstructie die door het hele huis zichtbaar is. Het moderne interieur werd minutieus samengesteld met voornamelijk eigen werk en kunstwerken van Finse ontwerpers. Het vormde het wereldtoneel waar Fins design, meubels en rijk gedecoreerde stoffen konden stralen.

Antti en Vuokko Nurmesniemi in de jaren tachtig. Fotografie: uit het archief van Antti Nurmesniemi.

Onaangeroerd
Het is dit jaar precies twintig jaar geleden dat Antti Nurmesniemi op 76-jarige leeftijd overleed. Zijn vrouw Vuokko is al die tijd in de atelierwoning blijven wonen, waarin vele objecten onaangeroerd zijn gebleven, zelfs het bureau waaraan Antti heeft gewerkt staat er nog. De gestreepte stoffen die Vuokko ontwierp voor design- en stoffenhuis Marimekko hangen al decennialang in de woonkamer, waardoor het huis bijna iets wegheeft van een designarchief waar in geen jaren ook maar iets is veranderd. Een paar maanden terug, in de zomer van 2022, heeft Vuokko met pijn in haar hart besloten de woning te verlaten. Gezien haar leeftijd en de vele verdiepingen en trappen in huis werd het niet meer bewoonbaar.

Uitzicht vanuit de woonkamer op de eetkamer. Fotografie: Sameli Rantanen/Asun.

Tuoli chaise longue van Antti Nurmesniemi en stoel 004 uit 1980 voor Vuokko Oy. De vloerlamp is een prototype. Fotografie: Sameli Rantanen/Asun.

Tentoonstelling
Design Museum Helsinki brengt tot 9 april 2023 een ode aan de nalatenschap van Antti en Vuokko Nurmesniemi, waarbij hun levenswerk – dat zo innig met elkaar was verweven – tentoongesteld wordt. ‘De ontwerpfilosofie en het werk van hen hebben de tand des tijds geweldig doorstaan,’ aldus curator Harry Kivilinna. En zo is het maar net, de (ontwerp)nalatenschap van de Nurmesniemi’s zal ongetwijfeld van generatie op generatie voortleven.

designmuseo.fi